Trước hết em phải chú ý phân môn Tiếng Việt, và khi học Tiếng Việt phải chú ý thực hành và thực hành từ những bài tập đơn giản đến những bài tập phức tạp.

Chú ý những từ loại, các kiểu câu, và cứ sau mỗi bài tập làm văn, thì em phải lọc những câu sai từ, sai câu để sửa nhằm tránh lặp lại những lỗi ấy trong các bài tập làm văn tiếp theo. Có thể mỗi bài tập làm văn thì các em vấp phải một cái lỗi sai khác nhau, lỗi sai nào được sửa thì chúng ta tránh không lặp lại ở bài tập sau.

Thứ hai là em phải kiên trì việc đọc sách mỗi ngày, mỗi ngày đọc vài trang sách, dần dần tăng thời lượng đọc sách lên trong ngày để mình học hỏi và nắm bắt được những cách viết của các nhà văn, các tư liệu văn học. Khi đã viết bài tập làm văn xong thì nên tập thói quen kiểm tra lại bài viết của mình để phát hiện kịp thời những lỗi sai.

Để bài văn tránh bị lặp ý, em nên có dàn bài định hướng trước nội dung sẽ viết và dàn bài này phải tùy thuộc kiểu bài. Trong dàn bài phải chia ra những luận điểm luận cứ, xác định luận điểm nào phải xoáy sâu trọng tâm. Luận điểm nào là luận điểm phụ. Và khi viết văn thì theo dàn bài để tránh lặp ý hoặc thiếu ý. Quá trình làm văn thì em nên huy động nhiều kiến thức đã học một cách đa dạng, phong phú để tránh việc lặp đi lặp lại một ý đơn điệu.


Thưa cô, khi đọc một đề văn về phân tích, chứng minh hoặc nêu cảm nghĩ , chúng em cần phải tuân theo những bước nào để có được một bài văn tốt? Xin cám ơn cô.(Hoàng Kim, 15t, Bình Dương)



Để có một bài văn tốt, em nên theo các bước sau:

Bước 1: Tìm hiểu kỹ đề, xem đề bài cần yêu cầu về những nội dung nào và kiểu bài, nắm chắc phương pháp làm kiểu bài đó.

Bước 2: Tìm ý.

Bước 3: Lập thành dàn ý.

Bước 4: Viết bài văn.

Bước 5: Kiểm tra.

Để viết bài tốt em cần chú ý các điểm sau:

* Nắm chắc phương pháp để viết bài văn theo trình tự nào. Bên cạnh đó, em cần suy nghĩ tìm tòi, huy động những kiến thức đã học liên quan đến nội dung đề. Hơn thế nữa, suy nghĩ sáng tạo của cá nhân là quan trọng nhất. Không nên lệ thuộc bài văn mẫu một cách rập khuôn máy móc. Bởi vì quá trình tiếp nhận văn học là em tiếp nhận những tri thức, cái hay, cái đẹp của tác phẩm. Cho nên khi em diễn đạt thì ngoài yếu tố câu cú, ngữ pháp, lời văn phải trong sáng còn yêu cầu là thể hiện tình cảm của người viết. Chúng ta cần phải trân trọng và đánh giá cao vai trò sáng tạo trong tiếp nhận của học sinh. Em hãy mạnh dạn nêu những suy nghĩ, ý kiến, những cảm nhận của cá nhân mình, có thể những ý kiến đó chưa hay, chưa đúng nhưng sẽ được thầy cô giáo dạy văn định hướng và từ đó em lại tiếp tục bày tỏ ý kiến cá nhân trên cơ sở định hướng thẩm mỹ của thầy cô. Theo ý kiến riêng của cô là khi các em viết một bài văn cũng là các em đang sáng tạo, cũng có nhu cầu bộc lộ bản thân mình. Vậy thì các em nên dựa trên những định hướng về nội dung, về kiểu bài, để có những sáng tạo nho nhỏ của chính mình, và mình trân trọng những sáng tạo của riêng mình. Lâu dần các em sẽ viết văn tốt, tự tin, và đến với môn văn một cách nhẹ nhàng, thoải mái, thú vị hơn.
Môn văn rất cần học thuộc lòng. Trước hết là thuộc lòng tác phẩm, và các kiến thức liên quan đến tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm. Đó là vốn tri thức văn học cần thiết để làm bài, đồng thời là vốn văn hoá cho mỗi người khi bước vào cuộc sống. Học văn mà không thuộc văn thì thuộc cái gì? Một số học sinh lại ra sức học thuộc bài văn mẫu và khi kiểm tra thi cử chỉ mong trúng đề, chép lại văn mẫu. Cách học đó là sai, đáng bị phê phán.

Đối với học sinh, việc bắt chước những câu văn hay của các nhà văn, các nhà nghiên cứu không bị coi là đạo văn. Bao giờ cũng vậy, việc học ban đầu là bắt chước, sau đó mới là phát triển sáng tạo. Chỉ phê phán những trường hợp chép nguyên từng đoạn hay cả bài của người khác.

Thầy nghĩ rằng, không phải "chúng em" với nghĩa tất cả học sinh mà chỉ là một số học sinh (dù khá đông) có vấn đề trong diễn đạt cả nói và viết. Viết văn nghị luận mà "như nói" là viết sai phong cách ngôn ngữ. Đó là viết câu không đúng chuẩn ngữ pháp, dùng các từ ngữ không thích hợp, đưa từ ngữ sinh hoạt hàng ngày vào văn nghị luận. Ví dụ: ngay trên 1 tờ báo, khi nói về mối tình giữa 2 nghệ sĩ, tác giả viết:"anh chị bồ kết với nhau từ bao giờ không rõ?"

Còn viết "rối rắm mơ hồ" lại gắn với nội dung bài, là sự thể hiện tư duy. Nguyên nhân là không chắc vấn đề, không có hệ thống lập luận, viết theo kiểu nhớ gì ghi nấy...

"Phong cách chát chít" là cách gọi lối sử dụng ngôn ngữ viết lệch chuẩn cả về từ ngữ, ngữ pháp khá phổ biến trên mạng hiện nay. Cách viết này vui, có vẻ hiện đại nhưng thực tế rất có hại cho ngôn ngữ tiếng Việt vốn trong sáng, tinh tế, có hại cho người viết vì tạo thói quen xấu khi viết văn bản, cần từ bỏ loại phong cách này.



Thưa cô! Từ trước đến giờ em tự thấy rằng: thực chất em chưa bao giờ học tập nghiêm túc về môn văn mà sao em luôn được các thầy cô và các bạn nói rằng em có học lực tốt về môn Văn. Mỗi khi bắt đầu học môn đó, em không biết nên bắt đầu học từ đâu. Nói chung là em không biết cách học! Mong cô có thể cố vấn cho em! Em xin cảm ơn cô nhiều .(Nguyễn Thị Ngọc, 13t, Thị Trấn Đông Hưng - Thái Bình)



Theo suy nghĩ của cô, khi thầy cô và các bạn đánh giá em có học lực tốt về môn Văn là em đã học môn Văn nghiêm túc rồi. Để trả lời câu hỏi của em, cô muốn nói với em một điều rất thực lòng cô là hãy đến với môn Văn không chỉ bằng sự nghiêm túc mà còn là tấm lòng yêu mến bộ môn Văn. Có lẽ trong nhà trường không có một môn khoa học nào thay thế được môn Văn. Môn học vừa hình thành nhân cách, vừa hình thành tâm hồn, tiếp cận vẻ đẹp một tác phẩm văn chương phải là tâm hồn, là tình cảm, là trái tim. Trong thời đại hiện nay, khoa học kỹ thuật phát triển rất nhanh, môn Văn sẽ giữ lại tâm hồn con người, giữ lại những cảm giác nhân văn để con người tìm đến với con người. Khi em đã thực sự yêu mến bộ môn Văn, thì cách học sẽ trở nên rất dễ dàng. Trước hết, em hãy nắm vững những kiến thức về văn học sử, lý luận văn học, về tác giả, tác phẩm. Tiếp theo, em cần thực hành ứng dụng những bài tập tiếng Việt và gắn phân môn tiếng Việt với đời sống hàng ngày từ trong nói, viết, giao tiếp ứng xử. Và cuối cùng là em viết bài tập làm văn thì tùy thuộc kiểu bài, yêu cầu về nội dung để định hướng mình cần phải viết những gì, viết như thế nào, viết cho ai... Trong quá trình viết, em hãy viết bằng tất cả tình cảm của mình, để em tác động vào tình cảm con người. Bởi vì văn học không chỉ dừng lại ở tác động lý trí, cô mong em sẽ lựa chọn những ngôn từ biểu cảm, linh hoạt trong viết câu, mang giàu hình ảnh, lập luận chặt chẽ, sắc sảo... Em cũng nên có những liên tưởng, tưởng tượng để bài văn của em hay hơn.


Để làm tốt bài văn thuyết minh, trước hết em phải nắm vững đối tượng thuyết minh, vì nội dung bài văn là giới thiệu, làm rõ đối tượng cho người đọc hiểu. Ví dụ: Thuyết minh về một tác giả, em cần nắm vững một số chi tiết về cuộc đời và sự nghiệp, những đặc điểm của phong cách, về vị trí của tác giả trong lịch sử văn học. Để thuyết minh về một tác phẩm, cần phải trả lời được các câu hỏi: "Tác phẩm của ai, ra đời trong hoàn cảnh nào? Nội dung là gì? Có đóng góp gì về nghệ thuật? Tác phẩm được đánh giá như thế nào?" v.v... Thuyết minh về một di tích lịch sử, một cảnh quan thiên nhiên, một cơ sở văn hóa nào đó thì điều đầu tiên vẫn là hiểu rõ đối tượng. Văn thuyết minh không phải là văn sáng tác, vì thế mọi ý tưởng đều xuất phát từ tri thức. Vấn đề còn lại là sự diễn đạt, là bố cục của bài hợp lí, chặt chẽ.

Em chỉ làm tốt những bài văn mang tính biểu cảm lãng mạn có thể vì hai điều về tính cách. Thú nhất, em yêu thích những tác phẩm lãng mạn có giọng văn biểu cảm. Thứ hai, em chỉ đọc loại tác phẩm ấy. Chính em phải biết rõ điều đó khi em thấy em có vốn về dạng tác phẩm này. Khi viết các tác phẩm thuyết minh hay bình luận em chẳng có gì để viết cũng vì hai điều: Em không đọc các tác phẩm, các bài học chứa đựng các tri thức cần thiết về đối tượng thuyết minh hay những bài nghị luận nên thiếu vốn tri thức, thứ hai, trong các giờ học em chưa thực chú ý hoặc về nhà em không đọc lại bài, không thuộc bài. Lí do em không bao giờ đạt điểm cao là như thế.
Trước hết cô cám ơn em, câu hỏi của em đã chạm vào những trăn trở, ray rứt trong lòng cô khi đứng lớp giảng dạy môn Văn. Tình trạng sa sút đạo đức ở một số thanh niên hiện nay đã làm không phải riêng cô mà rất nhiều thầy cô băn khoăn, lo lắng. Trong suy nghĩ của cô, môn Văn vẫn có một phần trách nhiệm trong đó, bởi vì môn Văn là môn học đưa đến những giá trị nhân văn "văn học là nhân học". Môn Văn cũng đào tạo và hình thành nhân cách của con người. Nếu như những giờ Văn tạo được cho học sinh những rung động, xúc cảm để rồi những cung bậc tình cảm, những màu sắc cảm xúc, những số phận con người, những hình tượng văn học... được chuyển hóa từ thế giới tác phẩm sang thế giới tâm hồn các em, thì ấn tượng để lại trong lòng các em rất sâu sắc. Theo cô nghĩ thì hiệu quả giờ Văn, không phải là tức khắc, mà là 1 tác động lâu bền, thâm sâu, và lắng đọng về sau. Mảnh đất tâm hồn các em cần được ươm những hạt giống tốt từ ánh sáng tác phẩm văn học để sau này lớn lên, các em sẽ biết hành động, biết xử lý theo 1 suy nghĩ đúng đắn và biết sống theo một lý tưởng đẹp mà văn học đã nuôi dưỡng tâm hồn các em từ bé thơ cho đến lớn khôn. Vậy thì nếu làm tốt việc học văn ở nhà trường, thì chúng ta đã góp 1 phần nhỏ vào việc giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh.

Điều cô trăn trở nhất hiện nay là làm thế nào để học sinh yêu thích đến gần môn Văn, học tốt môn Văn bằng tất cả tình cảm của mình. Cô nghĩ văn chương là câu chuyện của một tấm lòng tìm đến với những tấm lòng. Khi nhà văn nhà thơ viết tác phẩm, họ phải có những khao khát, ước vọng mãnh liệt nhất. Cho nên cần có những tấm lòng đồng cảm với các tác giả. Có thể đây là đồng cảm, đồng cảm vì đồng cảm hay đồng cảm vì lòng trắc ẩn nhưng chính sự đồng cảm sẽ thanh lọc tâm hồn các em, giúp tâm hồn các em hướng đến những giá trị cao đẹp của cuộc sống. Học văn không dừng lại ở học cái hay, cái đẹp của tác phẩm, mà còn học rất nhiều cái hay, cái đẹp về tâm hồn, cách sống, cách nghĩ...

Học giỏi văn ở cấp tiểu học rồi THCS, là đã tạo được tiền đề, cái cơ bản để học giỏi văn ở THPT, nhưng em cần phải thường xuyên rèn luyện năng lực văn học của mình, vì cô nghĩ rằng quá trình tích lũy tri thức, kiến thức văn học luôn luôn phải được cập nhật và rèn luyện thường xuyên.

Thầy hiểu câu hỏi của em có hai vế. Thứ nhất là những vấn đề cơ bản của chương trình môn Văn lớp 12, thứ hai là những dạng đề cơ bản trong các kì thi tốt nghiệp cũng như thi đại học. Chương trình môn Văn lớp 12 bao gồm phần Văn học cách mạng trước 1945 (tác giả Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh, Tố Hữu) và Văn học 1945 - 1975. Có thể chia giai đoạn Văn học 1945 - 1975 theo thể loại: Thơ, Truyện, Kí và Nghị luận. Văn nghị luận chỉ có bài Tuyên Ngôn Độc Lập, Kí có bài Người Lái Đò Sông Đà còn lại là Thơ và Truyện. Các đề Văn thường có câu hỏi yêu cầu học sinh nắm vững các kiến thức cơ bản về tác giả tác phẩm (cuộc đời và sự nghiệp, đặc điểm phong cách, quan điểm sáng tác, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, đặc sắc nội dung và nghệ thuật của tác phẩm). Đề nghị luận thường yêu cầu phân tích một đọan thơ, một nhân vật hoặc một chủ đề trong một hoặc một số tác phẩm. Cũng có đề yêu cầu phân tích các đặc sắc và nghệ thuật của một tác phẩm: Ví dụ: Nghệ thuật trào phúng độc đáo của Vi Hành, tình huống truyện độc đáo trong Vợ Nhặt... Cần phải nắm vững chương trình, những tri thức cụ thể của từng bài học mới có thể tự tin khi bước vào những kì thi sắp tới.